Historia Gazpromu

Żródło: Rzeczpospolita
21.01.2006

Powstał jako państwowy koncern w 1989 r. na bazie Ministerstwa Przemysłu Gazowego ZSRR. Na przełomie lat 1992 1993 utworzono spółkę akcyjną skarbu państwa, ale pierwsze walne zgromadzenie udziałowców odbyło się dopiero w 1996 r. Gazprom ominęła fala prywatyzacji lat 90., gdy w Rosji nowi biznesmeni, powiązani często z władzą lub ze środowiskiem kryminalnym, przejmowali zakłady gospodarujące surowcami naturalnymi. Mówi się, że pieczę nad gazem sprawował osobiście ówczesny premier Wiktor Czernomyrdin, choć nigdy nie zasiadał we władzach spółki.

Lata 90. ubiegłego stulecia należą do najbardziej zagadkowych w historii spółki, mimo że została upubliczniona w 1996 r. Warto wspomnieć choćby o tym, że Gazprom notował notoryczne straty w 1998 r. wyniosły aż 6 mln USD. W 1996 r. podpisał m.in. umowy handlowe z Polską, wówczas także zapadły decyzje o budowie gazociągu jamalskiego. Od tego czasu firma podpisywała rocznie po kilka międzynarodowych kontraktów na eksport gazu, ale wciąż była na minusie. Dopiero na przełomie lat 1999 2000, gdy do władzy doszedł prezydent Władimir Putin, państwo zainteresowało się kondycją firmy. Od tego czasu władze Rosji trzymają spółkę mocną ręką. Od 2001 r. kieruje nią Aleksiej Miller.

Podporządkowanie Gazpromu władzom centralnym wyszło na dobre obu stronom. Spółka zaczęła przynosić zyski i płacić wielkie podatki. Jednocześnie zaczęła ekspansję na zagraniczne rynki. Pierwsze umowy podpisywano już w 1997 r., ale ich prawdziwy wysyp zaczął się w 2000 r. Wówczas rozpoczęto także budowę drugiego zagranicznego gazociągu Błękitnego Potoku do Turcji, który w przyszłości ma dostarczać gaz przez Bałkany do Włoch. Jednocześnie ogłoszono, że spółka ma pozbyć się 150 podmiotów zależnych, niezwiązanych z jej główną działalnością. Jednak do dziś sprzedano zaledwie 24 za ok. 72 mln USD.

W 2001 r. Gazprom przejął największą prywatną telewizję NTW i poza gazowym stał się także gigantem mediowym. Należą do niego m.in. opiniotwórcze dziennik "Izwiestia" i radio Echo Moskwy. Gazprom ma także własne spółki ubezpieczeniowe, telekomunikacyjne, nawet linie lotnicze. Należący do niego Gazprombank jest trzecim co do wielkości bankiem w Rosji. Dziś Gazprom bezpośrednio i pośrednio ma udziały w ok. 270 spółkach w ponad 20 krajach.

Nawet dopuszczenie akcji Gazpromu do publicznego obrotu, a potencjalnie zwiększenie udziału zagranicznego kapitału, nie zmieni statusu państwowej spółki. W 1999 r. państwo zagwarantowało sobie minimum 35 proc. jej udziałów.s.g.